Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 114420 przypisów.
Bakałarze — niedokończona powieść obyczajowa drugorzędnego pisarza Adama Pługa (pseud. Adama Pietkiewicza, 1823–1903), drukowana w latach 1868–1869 w kilkunastu odcinkach w tygodniku „Kłosy”, od 1875 kontynuowana w kolejnych kilkunastu odcinkach. [przypis edytorski]
bakałarz — nauczyciel. [przypis edytorski]
bakałarzównej — dziś popr.: bakałarzównie. [przypis edytorski]
bakałarz — osoba, która na średniowiecznym uniwersytecie uzyskała najniższy stopień akademicki (bakalaureat). [przypis edytorski]
bakałarz — tu: nauczyciel. [przypis edytorski]
bakałarz — tu: nauczyciel, wykładowca. [przypis edytorski]
bakałarzyna — pogard. od bakałarz: nauczyciel. [przypis edytorski]
bakałarz (z łac. baccalarius) — osoba posiadająca pierwszy stopień naukowy w dziedzinie sztuk wyzwolonych (łac. artium baccalaureus), czyli bakalaureat; daw. pot. nauczyciel. [przypis edytorski]
bakalarnia (daw.) — szkoła elementarna. [przypis edytorski]
bakalarnia (daw.) — szkoła. [przypis edytorski]
bakalarnia — tu: szkoła; por.: bakałarz: daw. nauczyciel. [przypis edytorski]
bakalarski — właściwy bakałarzom; bakałarz: średniowieczny uczony niższego stopnia. [przypis edytorski]
bakalarstwo (daw.) — tu lekcew.: nawyki nauczycielskie, na wzór bakałarzy, średniowiecznych uczonych niższego stopnia. [przypis edytorski]
bakalarstwo — tu: nauka (bakałarz to śrdw. niższy stopień naukowy) [przypis edytorski]
bakalarus (z łac. średniow.: baccalarius) — bakałarz (osoba, która uzyskała najniższy stopień naukowy na uniwersytecie), nauczyciel. [przypis edytorski]
bakarat — hazardowa gra w karty. [przypis edytorski]
bakarat — rodzaj gry karcianej. [przypis edytorski]
bak — bakarat, gra karciana. [przypis edytorski]
bakburta — lewa burta statku. [przypis edytorski]
bakburta (żegl.) — lewa burta statku. [przypis edytorski]
Bakcha — Bachusa, w mit. gr. boga wina. [przypis edytorski]
bakchanalia, częściej: bachanalia — przen.: orgia, pijatyka; w staroż. Etrurii i Rzymie: uroczystości na cześć boga wina Bachusa (łac. Bacchus), wykorzystujące elementy analogicznego greckiego święta Dionizjów i opierające się w głównej mierze na piciu wina, szalonych tańcach i niekiedy swobodnych zachowaniach seksualnych. [przypis edytorski]
bakchanalia — obchodzone w starożytnej Grecji (potem również w Etrurii i Rzymie) uroczystości ku czci boga wina Bakchosa (Dionizosa), których świętowanie opierało się w głównej mierze na piciu wina, szalonych tańcach i swobodnych zachowaniach seksualnych. [przypis edytorski]
bakchanalie, częściej: bachanalia — obchodzone w staroż. Etrurii i Rzymie uroczystości na cześć boga wina Bachusa (łac. Bacchus), wykorzystujące elementy analogicznego gr. święta Dionizjów i opierające się w głównej mierze na piciu wina, szalonych tańcach i niekiedy swobodnych zachowaniach seksualnych. [przypis edytorski]
Bakchantka (mit. gr.) — ogarnięta szałem kobieta z orszaku Bakchosa, boga wina. [przypis edytorski]
bakchiczny (mit. rzym.) — związany z Bachusem, bogiem wina. [przypis edytorski]
Bakchos a. Dionizos (mit. gr.) — bóg winnej latorośli i wina, syn Zeusa i Semele, ziemskiej kobiety; ku jego czci dwa razy do roku wyprawiano Dionizje, radosne święto wina i teatru. [przypis edytorski]
Bakchos (gr.) — przydomek Dionizosa. [przypis edytorski]
Bakchos (mit. gr.) — bóg wina, znany też jako Dionizos; w mit. rzym.: Bachus (Bacchus). [przypis edytorski]
Bakchus a. Bachus (mit. rzym., gr. Dionizos) — syn Zeusa i Semele, wynalazł wino; czczony jako bóg wina i płodności; był patronem odbywających się co roku ku jego czci bachanaliów: obchodów połączonych z szalonymi, niekiedy rozwiązłymi ucztami, tańcami, pokazami teatralnymi itp. [przypis edytorski]
Bakchus (mit. rzym., gr. Dionizos) — syn Zeusa i Symele, wynalazł wino; był patronem odbywających się co roku ku jego czci bachanalii. [przypis edytorski]
Bakchylides z Keos (ok. 518–ok. 450 p.n.e.) — grecki poeta liryczny; siostrzeniec poety Symonidesa z Keos, rywal Pindara. [przypis edytorski]
bakcyl — bakteria; na bakcyl — dziś popr. forma B. lp: na bakcyla. [przypis edytorski]
bakcyl — zarazek. [przypis edytorski]
Bakczysaraj — Bachczysaraj, miasto na Krymie, stolica Chanatu Krymskiego; od morza dzieli je prawie 30 km. [przypis edytorski]
Bakczysaraj — miasto na Krymie, siedziba chanów krymskich. [przypis edytorski]
bakczysz a. bakszysz — łapówka a. napiwek. [przypis edytorski]
bakczysz a. bakszysz — w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej: datek, zwykle za drobną przysługę lub usługę; napiwek; łapówka. [przypis edytorski]
bakczyszowa moneta — przeznaczona na jałmużnę (od arabskiego słowa „bakszysz”) [przypis edytorski]
bakę ćmić, świecić (daw., gw.) — mydlić oczy; pochlebiać. [przypis edytorski]
bakę świecić (daw.) — schlebiać. [przypis edytorski]
bakę świecić (przest. pot.) — mydlić oczy; pochlebiać, nadskakiwać komuś. [przypis edytorski]
bakę w oczy świecić (z ukr. baka: oko, ślepie) — dosł. razić światłem, mamić; pot. mydlić oczy, blagować; pochlebiać komuś. [przypis edytorski]
bakenbardy — bokobrody. [przypis edytorski]
bakenbardy — bokobrody; zarost po bokach twarzy wzdłuż policzków i szczęki. [przypis edytorski]
Baker, Josephine, właśc. Freda Josephine McDonald (1906–1975) — popularna francuska piosenkarka, tancerka i aktorka pochodzenia afroamerykańskiego; urodzona w slumsach St. Louis w USA, po występach w kabaretach Nowym Jorku w 1925 wyjechała do Francji; w latach 50. i 60. XX w. udawała się do USA, gdzie występowała przeciwko rasizmowi. [przypis edytorski]
bakery (ang.) — piekarnia. [przypis edytorski]
bak — górny pokład w dziobowej części statku. [przypis edytorski]
bakłaszka (reg.) — manierka. [przypis edytorski]
Bakon, właśc. Roger Bacon (1214–1294) — filozof i alchemik ang., uważany za twórcę metody naukowej. [przypis edytorski]
bakort — lewy bok łodzi; bakburta. [przypis edytorski]
Bako z Werulamu — Francis Bacon (1561–1626), ang. filozof i mąż stanu, jeden z twórców empiryzmu filozoficznego i nowożytnej metody naukowej; w 1618 otrzymał tytuł barona Verulam. [przypis edytorski]
bak (pot.) — bakarat, rodzaj gry hazardowej. [przypis edytorski]
bak — skrajna część pokładu dziobowego, położona najbliżej dziobu statku. [przypis edytorski]
Bakst, Léon (1866–1924) — rosyjski malarz, projektant scenografii i kostiumów teatralnych pochodzenia białoruskiego, członek Baletów Rosyjskich Diagilewa. [przypis edytorski]
Bakst, Leon, właśc. Lew Samojłowicz Rosenberg (1866–1924) — ros. malarz, ilustrator i scenograf pochodzenia żydowskiego. [przypis edytorski]
baksztag — lina stabilizująca maszt, biegnąca od jego górnej części ku tyłowi, umocowana drugim końcem do burty; baksztagi są linami stosowanymi symetrycznie po obu burtach. [przypis edytorski]
baksztag — lina wzmacniająca maszt a. komin z boku. [przypis edytorski]
Baktriana a. Baktria — staroż. kraina w Środkowej Azji, obejmująca nizinny obszar pomiędzy górami Hindukusz a rzeką Amu-darią, ob. płn. Afganistan. [przypis edytorski]
Baktriana (gr.) — Baktria, starożytna kraina w Azji Środkowej, w ob. północnym Afganistanie między Amu-Darią a Hindukuszem. [przypis edytorski]
Bakunin, Michaił Aleksandrowicz (1814–1876) — ros. rewolucjonista, jeden z twórców koncepcji anarchizmu w jego wersji kolektywistycznej; sprzeciwiał się istnieniu relacji rządzący-rządzony we wszystkich sferach, od religijnej, poprzez państwową, do prywatnej; niezłomny bojownik o wolność, całe życie żarliwie wspierał też dążenia Polaków do odzyskania niepodległości. [przypis edytorski]
Bakunin, Michaił Aleksandrowicz (1814–1876) — rosyjski rewolucjonista, jeden z twórców koncepcji anarchizmu w wersji kolektywistycznej; sprzeciwiał się istnieniu relacji rządzący-rządzony we wszystkich sferach, od religijnej, poprzez państwową, do prywatnej. [przypis edytorski]
bak — właśc. bakarat, hazardowa gra w karty. [przypis edytorski]
bałabajka a. bałałajka — instrument strunowy, mniejszy od gitary. [przypis edytorski]
bałabajka, dziś bałałajka — instrument strunowy o trójkątnym pudle rezonansowym. [przypis edytorski]
bałabuchy — rodzaj pierogów. [przypis edytorski]
bałachon (z ukr., reg. wsch.) — długie, szerokie ubranie wierzchnie; chałat, kitel. [przypis edytorski]
bałaguła (daw.) — furman, woźnica. [przypis edytorski]
bałaguła (daw., reg.) — furman, woźnica. [przypis edytorski]
bałaguła — furman. [przypis edytorski]
bałaguła (gw., żyd.) — długi wóz do przewozu ludzi i towarów. [przypis edytorski]
bałaguła — woźnica; tu: nudziarz, zrzęda, gaduła. [przypis edytorski]
bałakać (daw. reg.) — mówić; gadać. [przypis edytorski]
bałamkać (się) — chwiać się (w gwarze lwowskiej); tu: dyndać. [przypis edytorski]
bałamucić (daw.) — kokietować, uwodzić. [przypis edytorski]
bałamucić (daw.) — uwodzić. [przypis edytorski]
bałamucić (daw.) — wprowadzać w błąd. [przypis edytorski]
bałamucić — tu: starać się rozkochać w sobie. [przypis edytorski]
bałamucić — uwodzić, kokietować. [przypis edytorski]
bałamucić — wprowadzać w błąd. [przypis edytorski]
bałamuctwo (daw.) — tu: spędzanie czasu na hulankach. [przypis edytorski]
bałamut (daw.) — tu: uwodziciel. [przypis edytorski]
bałamut (daw.) — uwodziciel. [przypis edytorski]
bałamutka — uwodzicielka. [przypis edytorski]
bałamutnia — bałamuctwo, błąd, ogłupienie; głupstwo. [przypis edytorski]
bałamutnie — tu: mętnie, niejasno. [przypis edytorski]
bałamutnik — mężczyzna uwodzący kobiety. [przypis edytorski]
bałamutny (daw.) — uwodzicielski; zalotny. [przypis edytorski]
bałamutny (daw.) — wprowadzający w błąd a. zalotny, uwodzicielski. [przypis edytorski]
bałamutny — wprowadzający w błąd. [przypis edytorski]
bałamut — osoba niepoważna. [przypis edytorski]
Bałchany — dziś popr.: Bałkany. [przypis edytorski]
Bałga — daw. pruska osada w obwodzie królewieckim (dziś kaliningradzkim), po której zdobyciu Krzyżacy wybudowali w tymże miejscu obronny zamek. [przypis edytorski]
Bałkan — Bałkany; obszar Półwyspu Bałkańskiego w płd.-wsch. Europie, oblewany przez Adriatyk, Morze Jońskie, Morze Egejskie, Morze Czarne i Morze Marmara. [przypis edytorski]
Bałkan — dziś popr.: Bałkany. [przypis edytorski]
Bałkany a. Półwysep Bałkański — półwysep w Europie Płd. otoczony przez Morze Adriatyckie, Morze Jońskie, Morze Czarne, Morze Marmara i Morze Egejskie. [przypis edytorski]
bał-micwe a. bar-micwa — w trzynastym roku życia chłopiec według pojęć religijnych staje się odpowiedzialny za swoje czyny. Moment ten święci się specjalną uroczystością. [przypis edytorski]
bał się w swych ludziach iakiey wielkiey szkody (starop.) — bał się, że jego ludzie doznają jakiejś wielkiej szkody (krzywdy, uszczerbku). [przypis edytorski]
Bałta — miasto z płd. części Ukrainy, ok. 200 km na płn. od Odessy, powstałe w XVIII w. z dwóch twierdz, pol. Józefgrodu i tur. Bałty. [przypis edytorski]
Bałtyk a. Morze Bałtyckie — morze śródlądowe na szelfie kontynentalnym w północnej Europie. [przypis edytorski]
