Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 449 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 116720 przypisów.
nad zakazanie (daw.) — wbrew zakazowi. [przypis edytorski]
nad zamarzłymi bryły (daw.) — dziś: nad zamarzłymi bryłami. [przypis edytorski]
nad zatoką — tu: nad Cieśniną Mesyńską, rozdzielającą wody Morza Tyrreńskiego i Morza Jońskiego oraz Sycylię od Kalabrii na płd. krańcu Płw. Apenińskiego. [przypis edytorski]
nadziać (daw.) — tu: włożyć, wdziać. [przypis edytorski]
nadziać — tu: włożyć, wdziać. [przypis edytorski]
nadziak — czekan; broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w bitwie do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
nadziak — czekan; broń o kształcie zaostrzonego młotka, służąca w do rozbijania zbroi przeciwnika. [przypis edytorski]
nadziany (daw.) — tu: wdziany. [przypis edytorski]
nadzieią — „nadzieja” (fr. espoir) to zawołanie na herbie Burbonów. [przypis edytorski]
nadzieie (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieie (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp r.ż.: nadziei; próżny nadzieje: bez nadziei, pozbawiony nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje (daw. forma) — dziś D. lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje (daw., gw.) — dziś D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje — dziś popr. forma D.lp: nadziei. [przypis edytorski]
nadzieje (starop. forma) — dziś popr. forma D.lp r.ż.: nadziei. [przypis edytorski]
nadzielniejszemi (starop. forma) — dziś: najdzielniejszymi. [przypis edytorski]
nadziemskość — nieziemskość. [przypis edytorski]
nadziewać (gw.) — tu: najadać. [przypis edytorski]
nadziewać się (daw.) — dziś: mieć nadzieję. [przypis edytorski]
nadziewać się (daw.) — spodziewać się; por. dziś: mieć nadzieję. [przypis edytorski]
nadziewać się (gw.) — napełniać się, pakować się. [przypis edytorski]
nadziewać się (starop.) — spodziewać się, mieć nadzieję. [przypis edytorski]
nadziewać (tu daw., reg.) — tu: wkładać na siebie. [przypis edytorski]
nadziewać — tu: wkładać. [przypis edytorski]
na dziw (starop.) — tu: przedziwnie; niezwykle, bardzo. [przypis edytorski]
nadzwyczajnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: nadzwyczajnym. [przypis edytorski]
nad zwyczaj (starop.) — nadzwyczajnie, niezwykle; bardzo. [przypis edytorski]
Nägeli, Karl Wilhelm von (1817–1891) — szwajcarski botanik; w dziele Mechanisch-physiologische Theorie der Abstammungslehre (Mechaniczno-fizjologiczna teoria ewolucji, 1884) odrzucał darwinowski dobór naturalny jako mechanizm ewolucji na rzecz ortogenezy (teorii rozwoju kierunkowego), istnienia rzekomej wewnętrznej siły doskonalącej, prowadzącej do przemian gatunków; twórca teorii przenoszenia cech przez tzw. idioplazmę. [przypis edytorski]
na fabryce — właśc.: na terenie fabryki. [przypis edytorski]
nafagasować (daw. pot.) — donieść, naskarżyć. [przypis edytorski]
na fanty — pod zastaw. [przypis edytorski]
nafciana — dziś popr.: naftowa. [przypis edytorski]
nafciany — dziś: naftowy. [przypis edytorski]
na fest (z niem.) — mocno. [przypis edytorski]
Nafissa a. Nefissa — mieszkanka renesansowej Wenecji, wyimaginowana święta, znana ze swej hojności i rzekomo obdarzona szczególnymi umiejętnościami; bohaterka wielu utworów włoskiego Cinquecento. [przypis edytorski]
naflażyć (daw.) — napadać: o deszczu ze śniegiem. [przypis edytorski]
na froncie bolszewickim — chodzi o wojnę polsko-bolszewicką z 1921 roku. [przypis edytorski]
naftą sycone światło — światło lampy naftowej; przed II wojną światową na terenach wiejskich generalnie nie było dostępu do sieci elektrycznych, prąd docierał tylko do znikomej liczby wsi. [przypis edytorski]
Naftali a. Neftali — syn Jakuba i Bilhy, niewolnicy Racheli (Rdz 30,1–8). [przypis edytorski]
naftalina — handl. nazwa naftalenu używanego jako środek przeciwko molom. [przypis edytorski]
Na fundusz wyborczy? Któż to taki? — w języku niemieckim termin „fundusz wyborczy” to pojedyncze słowo: Wahlfonds, które może przypominać nazwisko. [przypis edytorski]
na furmanki się najmował — zatrudniał się do pracy w polu; furmanka: wóz konny wykorzystywany przy przewożeniu zbiorów z pól uprawnych m.in. ziemniaków, zboża, siana. [przypis edytorski]
nafutrować — nakarmić. [przypis edytorski]
nagabała — dziś popr.: nagabywała. [przypis edytorski]
nagabanie — dziś popr.: nagabywanie, tj. uporczywe nakłanianie. [przypis edytorski]
nagabanie — nagabywanie; naprzykrzanie się, niepokojenie. [przypis edytorski]
nagabany — dziś: nagabywany; nękany, zaczepiany. [przypis edytorski]
nagabywać — zwracać się z prośbą o coś, dopytywać się (zwykle: natarczywie), domagać się, dopytywać się. [przypis edytorski]
naga duszo — iron. nawiązanie do koncepcji teoretyka Młodej Polski, Stanisława Przybyszewskiego, przedstawionej m.in. w manifeście pt. Confiteor: „naga dusza” to dusza artysty, wyzwolona z konwenansów społecznych, przekraczająca stereotypy myślenia i zachowań i przez to zdolna do odczuwania istoty bytu. [przypis edytorski]
na gadzie (daw.) — na piętrze. [przypis edytorski]
na Galacie, rumaku swym — imię konia Hektora Szekspir zaczerpnął z dzieła Lydgate'a, podobnie jak powyżej postać Margarelona, nieprawego syna Priama. [przypis edytorski]
naganiać (daw.) — ganić, krytykować. [przypis edytorski]
naganiać — ganić, krytykować. [przypis edytorski]
naganiać — krytykować. [przypis edytorski]
naganiać (tu daw.) — krytykować, ganić. [przypis edytorski]
naganiać — tu: ganić. [przypis edytorski]
naganiacz — osoba skłaniająca kogoś do czegoś. [przypis edytorski]
naganka a. nagonka — napędzanie zwierzyny w pobliże stanowisk myśliwych. [przypis edytorski]
Naganowski, Egon (1913–2000) — eseista, krytyk, tłumacz z jęz. niemieckiego. [przypis edytorski]
nagan (z ros.) — popularny w Rosji międzywojennej rewolwer belgijskiej firmy Nagant. [przypis edytorski]
na gardło (daw.) — na śmierć. [przypis edytorski]
na gardło osądzić — skazać na śmierć. [przypis edytorski]
na gardło skazano (daw.) — skazano na śmierć. [przypis edytorski]
na gardło stać (daw.) — starać się o czyjąś śmierć. [przypis edytorski]
na gardle karać — stosować karę śmierci (wykonywaną przeważnie przez ścięcie lub powieszenie). [przypis edytorski]
na gardle karano — karano śmiercią. [przypis edytorski]
na gardle pokarać — wykonać karę śmierci. [przypis edytorski]
na garnuszek — na utrzymanie; Franka oddano osobie zarobkowo zajmującej się wychowaniem dzieci, którymi nie mogły się opiekować ich matki, najczęściej dlatego, że nie były mężatkami. [przypis edytorski]
Nagasaki — miasto w Japonii, w zach. części wyspy Kiusiu; od 1639 do XIX w. jedyny japoński port otwarty dla cudzoziemców i centrum wymiany międzynarodowej dla całego kraju. [przypis edytorski]
nagatywa, popr.: negatywa (daw.) — głos niezgody, przeciwko głosowanej propozycji. [przypis edytorski]
nagel (niem.) — gwóźdź, kołek. [przypis edytorski]
nagiem — dziś popr. forma Msc. lp r.m.: nagim; tu zachowano daw. formę ze względu na rym. [przypis edytorski]
nagiemi ręki — dziś popr. forma N. lm: nagimi rękami. [przypis edytorski]
nagi lud (starop.) — lud nieuzbrojony. [przypis edytorski]
nagim li ciałem będziesz — konstrukcja z partykułą wzmacniającą li; znaczenie: tylko nagim ciałem. [przypis edytorski]
naginė — iš vieno minkštesnės odos gabalo suraukta avalynė su apivarais [przypis edytorski]
naginė — iš vieno minkštesnės odos gabalo suraukta avalynė su apivarais. [przypis edytorski]
nagi pies turecki — jedna z bezwłosych ras psów, obecnie wymarła. [przypis edytorski]
nagi — tu w znaczeniu: bezwstydny. [przypis edytorski]
na głos łowca — dziś popr. forma D.: na głos łowcy. [przypis edytorski]
na głowę jego nałożono (…) nagrodę — dziś: za głowę jego wyznaczono nagrodę. [przypis edytorski]
Na głowie Goplany pokazuje się półksiężyc — Goplana w tej scenie upodabnia się do bóstw kobiecych władających przyrodą; z półksiężycem nad czołem występują Diana oraz Hekate w mit. gr. Postać podobną jak tu Goplana przybiera również Królowa Nocy w Czarodziejskim flecie Mozarta. [przypis edytorski]
Na głowie ma kraśny wianek… (odnośnie wersów 386–405 i 406–417) — w wydaniu z roku 1823 poeta zaznacza, że zwrotki te mają być śpiewane jako duet (Duo), zaś od wiersza 406 śpiewa sama Dziewczyna, co w powyższym wydaniu było oznaczone napisem Aria. [przypis edytorski]
na głowie zejdzie (daw.) — zabraknie głowy. [przypis edytorski]
nagłymi ulewy — dziś popr. forma N.lm: ulewami. [przypis edytorski]
naglądać (reg.) — doglądać. [przypis edytorski]
na glanc (z niem. Glanz: połysk; świetność) — na wysoki połysk, doskonale. [przypis edytorski]
na glanc (z niem.) — na wysoki połysk. [przypis edytorski]
naglej — bardziej nagle; tu: pilnie. [przypis edytorski]
naglem uderzył (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nagle uderzyłem. [przypis edytorski]
Naglergasse — historyczna ulica w centrum Wiednia. [przypis edytorski]
nagle uwożą poetę… — po wykryciu Bractwa Cyryla i Metodego władze rosyjskie aresztowały i uwięziły lub skazały na zsyłkę jego większość członków. Taras Szewczenko został skazany na wcielenie do karnego korpusu jako szeregowiec, z zakazem pisania i rysowania. Początkowo służył w twierdzy w Orsku na Uralu, w 1848 został przydzielony do ekspedycji badającej brzegi Morza Aralskiego, a następnie zezwolono mu zamieszkać w Orenburgu, gdzie mógł wrócić do swojej twórczości, przyjaźnił się też z innymi zesłańcami, między innymi z polskimi rewolucjonistami. To spowodowało rewizję, dalsze oskarżenia i przeniesienie do twierdzy nad Morzem Kaspijskim, gdzie znów zabroniono mu pisać. Po wojnie krymskiej, w 1857, przyjaciołom Szewczenki udało się wyjednać jego zwolnienie z karnego korpusu. Poeta osiadł wówczas w Petersburgu. W 1859 uzyskał zezwolenie na wyjazd w rodzinne strony, tam jednak został aresztowany pod zarzutem podburzania chłopstwa i po śledztwie odesłany do Petersburga. [przypis edytorski]
Nagle (…) — w tłumaczeniu brak poprzedniego akapitu, w oryg. niem. Alle Kräfte hatten ihn verlassen, er fühlte sich totmüde (Wszystkie siły go opuściły, poczuł się śmiertelnie zmęczony); red. WL. [przypis edytorski]
nagle zły skażony — nagle zły [został] ukarany. [przypis edytorski]
naglić — pospieszać, ponaglać. [przypis edytorski]
naglić — pospieszać. [przypis edytorski]
na gniado — na kolor ciemnobrązowy; wyrażenie utworzone od nazwy maści konia o sierści brązowej, lecz z czarną grzywą, ogonem i dolnymi częściami kończyn. [przypis edytorski]
na górnym Idasie — Parys, królewicz trojański, spędził dzieciństwo i młodość jako pasterz na górze Ida. Tam też dokonał rozstrzygnięcia sporu, której bogini należy się złote jabłko z napisem „Najpiękniejszej”. [przypis edytorski]
na górze — tu: na zewnątrz ciała. [przypis edytorski]