Przypisy

zwracać się (daw.) — kierować się w przeciwną stronę, zawracać. [przypis edytorski]

zwrót — dziś popr. pisownia: zwrot. [przypis edytorski]

zwrót — dziś: zwrot a. nawrót (powrót). [przypis edytorski]

z wróżbami pierwszymi — chodzi o wróżby (omina), które wg obyczajów staroż. Rzymian każdorazowo poprzedzały ślub. [przypis edytorski]

z wrogi — dziś popr. forma N. lm: z wrogami. [przypis edytorski]

zwrotniczowa — żona zwrotniczego, pracownika kolei obsługującego zwrotnicę, która pozwala kierować pociągi na właściwy tor w miejscu, gdzie droga się rozwidla. [przypis edytorski]

zwrot przez sztag — zwrot, przy którym dziób jednostki pływającej przecina linię wiatru. [przypis edytorski]

z wschodniej przyszłe ziemi olbrzymów plemie w bursztynowych brzegach usiadło — mity litewskie. [przypis edytorski]

z współbraćmi — dziś dla ułatwienia wymowy: ze współbraćmi. [przypis edytorski]

z wszelkimi zaszczyty — dziś popr. forma N. lm: z wszelkimi zaszczytami. [przypis edytorski]

z wszystkimi szczegóły (daw.) — dziś popr. forma: z wszystkimi szczegółami. [przypis edytorski]

zwycięstwach odniesionych w Delfach i na Istmie, i w Nemei — na wielkich, ogólnogreckich igrzyskach pityjskich w Delfach w Grecji Środkowej, w Istmii na Przesmyku Korynckim oraz w Nemei w Argolidzie, na płd.-zach. od Koryntu; z czwórki igrzysk ogólnogreckich niewymienione zostały tylko odbywające się w Olimpii. [przypis edytorski]

Zwycięstwo (mit. gr.) — tu: bogini Nike (w mit. rzym. Wiktoria). [przypis edytorski]

zwycięstwo pod Kaługą — chodzi o zwrot w ofensywie niemieckiej na Moskwę w dniach 5–6 grudnia 1941 r., który zadecydował o niepowodzeniu operacji Tajfun; pod Kaługą 131 batalion policyjny dowodzony przez majora Ortha został całkowicie rozbity przez Armię Czerwoną. [przypis edytorski]

Zwycięstwo — tu: Wiktoria, rzym. bogini uosabiająca zwycięstwo, odpowiednik gr. Nike. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś N lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma D.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwycięstwy — dziś popr. forma N.lm: zwycięstwami. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś popr. pisownia: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś popr.: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca (starop. forma) — dziś: zwycięzca. [przypis edytorski]

zwyciężca (starop. forma) — zwycięzca. [przypis edytorski]

zwycięzać — prawdopodobnie pomyłka w druku źródła; dziś popr. pisownia: zwyciężać. [przypis edytorski]

zwycięzcą-m nie spoczął — będąc zwycięzcą nie spocząłem. [przypis edytorski]

Zwycięzca to odziedziczy i będę Bogiem dla niego, a on dla mnie będzie synem. A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych, zabójców, rozpustników, guślarzy, bałwochwalców i wszelkich kłamców: udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką. To jest śmierć druga — Ap 21, 7-8 (cytat za Biblią Tysiąclecia). [przypis edytorski]

zwycięzce — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

zwycięzce (starop. forma) — dziś: zwycięzcy. [przypis edytorski]

zwycięzki — dziś popr. pisownia: zwycięski. [przypis edytorski]

zwycięzko — dziś popr. pisownia: zwycięsko. [przypis edytorski]

zwycięztwie — dziś popr. forma ubezdźwięczniona: zwycięstwie. [przypis edytorski]

zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwycięztwo — dziś popr.: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwycięztwy — dziś popr. forma N. lm: zwycięstwami; zwycięztwo — dziś popr. pisownia: zwycięstwo. [przypis edytorski]

zwyczaić (daw.) — przyzwyczajać. [przypis edytorski]

zwyczai — dziś popr. forma D. lm: zwyczajów. [przypis edytorski]

zwyczaj — łac. usus, od czego pochodzi dzisiejsze „uzus”. [przypis edytorski]

zwyczajne sobie — zwykłe dla siebie. [przypis edytorski]

zwyczajnie — tu: zazwyczaj, najczęściej. [przypis edytorski]

zwyczajny czegoś (daw., gw.) — przyzwyczajony do czegoś. [przypis edytorski]

zwyczajny (daw., gw.) — przyzwyczajony; tego zwyczajny: przyzwyczajony do tego. [przypis edytorski]

zwyczajowiec — prawdopodobnie: konserwatysta. [przypis edytorski]

Zwyczaj palenia się żon [w Indiach] trwał do niedawna jeszcze — zwyczaj ten, zwany sati, był zakazywany przez kolejnych władców i władze Indii, od XVI w. począwszy. Współcześnie, pomimo dużej liczby surowych zakazów i ustaw, ceremonia sati nadal jest w Indiach sporadycznie praktykowana przez pojedyncze osoby, bez wyraźnego nacisku społecznego; jeden z ostatnich przypadków miał miejsce w roku 2008. [przypis edytorski]

zwydrzyć się (daw.) — rozwydrzyć się, znarowić się. [przypis edytorski]

zwykła była rozmawiać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: miała w zwyczaju rozmawiać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi). [przypis edytorski]

zwykła była tracić — forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, ponawianej; dziś tylko: traciła. [przypis edytorski]

zwykł byłeś — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłeś (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

zwykł był (…) snuć — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: zwykł snuć dawniej (przed inną czynnością, zdarzeniem itp. wyrażonymi w zwykłym czasie przeszłym). [przypis edytorski]

zwykł był wracać — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wcześniej (w stosunku do innego przeszłego zdarzenia) zwykł wracać. [przypis edytorski]

zwykłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłem (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

zwykłeś był — daw. forma czasu zaprzeszłego; dziś: zwykłeś (dawniej, wcześniej). [przypis edytorski]

zwyknąć — przywyknąć, być przyzwyczajonym. [przypis edytorski]

zwyknąć — robić coś zazwyczaj, mieć w zwyczaju. [przypis edytorski]

zwyk — nawyk. [przypis edytorski]

z wylaniem (daw.) — wylewnie; serdecznie, dając wyraz uczuciom. [przypis edytorski]

z wylaniem (daw.) — wylewnie, tj. demonstracyjnie okazując serdeczność. [przypis edytorski]

z wylaniem (daw.) — wylewnie, z uczuciem. [przypis edytorski]

z wylaniem — dziś popr.: wylewnie. [przypis edytorski]

z wylaniem — uczuciowo, szczerze, z wylewnością. [przypis edytorski]

z wylaniem — wylewnie; okazując serdeczność. [przypis edytorski]

z wylękiem — dziś raczej: z lękiem a. z zalęknieniem. [przypis edytorski]

z wymysłem — wymyślnie, wykwintnie. [przypis edytorski]

z wyraźnymi kształty — dziś popr. N.lm: (…) kształtami. [przypis edytorski]

zwyrtny (reg.) — obracający się szybko. [przypis edytorski]

zwysić (daw.) — zyskać, wygrać. [przypis edytorski]

Z wysokich parnasów (…) A pfe, mościa panno, być taką! — jedna z wersji tradycyjnego poloneza staroszlacheckiego. [przypis edytorski]

z wyspy Kos ma strój — gr. wyspa Kos była znana z wyrobu delikatnych tkanin. [przypis edytorski]

zwystępek — dziś: występek. [przypis edytorski]

zwyszyć (daw.) — przeważyć, wyjść na czymś dobrze. [przypis edytorski]

z wywalonymi jęzory — dziś popr. forma N.lm: (…) jęzorami. [przypis edytorski]

zwyżka a. bocian — w gwarze obozowej wieżyczka strażnicza przy obozie. [przypis edytorski]

z wzrostem — tu: z wiekiem. [przypis edytorski]

ZWZ — Związek Walki Zbrojnej; siły zbrojne na terenie Polski podczas II wojny światowej, od 13 listopada 1939 do 14 lutego 1942, podporządkowane rządowi londyńskiemu (komendantem komendy głównej był gen. Stefan Rowecki „Grot”); następnie przemianowane na Armię Krajową. [przypis edytorski]

Zyblikiewicz, Mikołaj (1823–1887) — polski polityk, adwokat, prezydent Krakowa. [przypis edytorski]

zycer — zecer, pracownik drukarni zajmujący się składaniem tekstu do druku. [przypis edytorski]

zydel (daw.) — drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel (daw.) — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel (daw.) — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel (daw.) — stołek. [przypis edytorski]

zydel — drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel — drewniany taboret. [przypis edytorski]

zydelek — stołeczek. [przypis edytorski]

zydel — mebel do siedzenia, podobny do taboretu. [przypis edytorski]

zydel — prostej roboty drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel — prosty drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel — prosty, drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel — stołek. [przypis edytorski]

zydel (z daw. niem. sidel) — prosty drewniany stołek. [przypis edytorski]

zydel (z niem. Sidel) — drewniany stołek a. krzesełko. [przypis edytorski]

Zyga, właśc. Zygmunt Mahler (1920–1943) — członek żydowskiego ruchu oporu, należał do pierwszej piątki, która wyruszyła do lasu; zginął 20 marca 1943 r. [przypis edytorski]

Zygfryd — legendarny germański heros, zabójca smoka, tytułowy bohater trzeciej części dramatu muzycznego Ryszarda Wagnera Pierścień Nibelunga. [przypis edytorski]

Zygfryd — trzecia część dramatu muzycznego Ryszarda Wagnera Pierścień Nibelunga, przedstawiająca dzieje legendarnego germańskiego herosa Zygfryda, zabójcy smoka. [przypis edytorski]

Zygmunta Augusta — [przypis edytorski]

Zygmunt August (1530–1572) — król polski w latach 1548–1572. [przypis edytorski]

Zygmunt Dobrowolski ps. „Zyndram” (1897–1972) — oficer służby stałej WP, w 1939 r. w stopniu majora zastępca szefa Oddziału III sztabu Armii „Kraków”, w konspiracji od grudnia tegoż roku, pełnił wysokie funkcje sztabowe w Komendzie Głównej AK, uczestniczył w negocjacjach w sprawie kapitulacji powstańców. Po wojnie pozostał w kraju. [przypis edytorski]

Zygmunt i August nazywany — Zygmunt II August (1520–1575), król polski, wielki książę litewski. [przypis edytorski]

Zygmunt II August (1520–1572) — król Polski od 1548. [przypis edytorski]

Zygmunt II August (1520–1572) — syn Zygmunta I Starego i Bony Sforzy, od 1530 król Polski. [przypis edytorski]

Zygmunt III Waza (1566–1632) — król Polski i Szwecji, wielki książę litewski. [przypis edytorski]