Przypisy

bezjutrzny (neol.) — nieposiadający jutra; skupiony na teraźniejszości i nierobiący sobie nadziei na przyszłość. [przypis edytorski]

bez kozery — tu: bez powodu, bez jakiegoś ukrytego celu. [przypis edytorski]

bezkreśny — dziś: bezkresny; niemający kresu. [przypis edytorski]

bezkreśny — dziś popr.: bezkresny. [przypis edytorski]

bezkreśny — dziś popr.: bezkresny. [przypis edytorski]

bez książeczki — przed wojną prostytutki podlegały obowiązkowi rejestracji. [przypis edytorski]

bez kwestii — tu: bez wątpienia. [przypis edytorski]

bez ładu i składu — chaotycznie, bezsensownie. [przypis edytorski]

bez liczby — bez liku, niezliczenie wiele. [przypis edytorski]

bez liczby — tu: bez liku, niezliczone. [przypis edytorski]

bezlitośne — dziś: bezlitosne. [przypis edytorski]

bezlotki (biol.) — pingwiny. [przypis edytorski]

bez mała (daw.) — prawie. [przypis edytorski]

bez mała — niemal, prawie. [przypis edytorski]

bez mała — niemal. [przypis edytorski]

bez mała — prawie. [przypis edytorski]

bez meldowania — tu: bez zapowiedzi. [przypis edytorski]

bezmian — daw. jednostka masy (także: przyrząd do ważenia, tzw. waga rzymska). [przypis edytorski]

bezmiesięczna (poet.) — bezksiężycowa. [przypis edytorski]

bez mieszkania (daw.) — bez omieszkania, nie zwlekając, natychmiast. [przypis edytorski]

bez mieszkania (daw.) — bez zwłoki. [przypis edytorski]

bez mitręgi — bez zwłoki. [przypis edytorski]

bezmoc — dziś: przemoc. [przypis edytorski]

bezmowny — niemy. [przypis edytorski]

bezmozgi — dziś popr. pisownia: bezmózgi. [przypis edytorski]

bez nadzieje (daw.) — dziś: bez nadziei. [przypis edytorski]

bezoar — kamień jelitowy, kulisty twór powstały w żołądku zwierzęcym z niestrawionych resztek pokarmu i sierści, uważany w średniowieczu za mający właściwości lecznicze i magiczne. [przypis edytorski]

bezoar — rzekomy kamień jelitowy; nagromadzenie niestrawionych substancji w żołądku zwierząt; w średniowieczu bezoary uważane były za talizmany, przypisywano im właściwości magiczne (źródła niezwykłej mocy) i lecznicze (używane były jako odtrutki). [przypis edytorski]

bezoar — substancja powstała w żołądku zwierzęcym z niestrawionych włókien roślinnych i sierści, uważana w średniowieczu za odtrutkę na dolegliwości żołądkowe; tu: napój magiczny. [przypis edytorski]

bezobrazje (ros. безобразие) — skandal, świństwo. [przypis edytorski]

bez ochyby (daw.) — niechybnie, niewątpliwie. [przypis edytorski]

bez ochyby (daw.) — niechybnie, niezawodnie. [przypis edytorski]

bez ochyby — niezawodnie, niechybnie (por. chybić: nie trafić). [przypis edytorski]

bez odwłoki — dziś: bez zwłoki. [przypis edytorski]

bez odwłoki — nie zwlekając. [przypis edytorski]

bez odwłoki (starop.) — niezwłocznie. [przypis edytorski]

bez ogródki (daw.) — dziś: bez ogródek. [przypis edytorski]

bezokole (neol.) — miejsce lub stan poza czasem, poza wszelkimi okolicznościami, jak w terminie gramatycznym bezokolicznik. [przypis edytorski]

bez omieszki — nie omieszkając; natychmiast. [przypis edytorski]

bez one potępieńce (daw.) — przez tych potępieńców. [przypis edytorski]

bez opasek — rozporządzenie Generalnego Gubernatora Hansa Franka od 1 stycznia 1940 roku zmuszało Żydów do noszenia na ramieniu białych opasek z Gwiazdą Dawida. [przypis edytorski]

bez opłat ślub — w staroż. Grecji przyszły mąż oddawał rodzicom dary za narzeczoną. [przypis edytorski]

bez pardonu — bez wybaczenia, bez litości; tu: bez zważania na cokolwiek. [przypis edytorski]

Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem — powołana po zamachu majowym partia, mająca za zadanie walczyć z „partyjniactwem” i konsolidować społeczeństwo wokół obozu sanacji. [przypis edytorski]

bezpięty — diabeł; według wierzeń ludowych diabeł miał kopyta zamiast ludzkich stóp, a zatem nie miał pięty. [przypis edytorski]

Bezpieczne wycinając mu drogi, szli przed nim synowie Hefajstosa — tj. cieśle z siekierami; Hefajstos był patronem rzemiosł. [przypis edytorski]

bezpiecznie (starop. forma ort.) — dziś: bezpiecznie. [przypis edytorski]

bezpiecznie — tu: nie mając pieczy; niedbale. [przypis edytorski]

bezpieczność — dziś: bezpieczeństwo. [przypis edytorski]

bezpieczny — tu: pewien. [przypis edytorski]

bezpieczy — zabezpiecza. [przypis edytorski]

bezplenny — bezowocny. [przypis edytorski]

bez pół (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]

bez pół (gw.) — przez pół, w połowie. [przypis edytorski]

bez pół (gw.) — przez pół, w połowie; w pasie. [przypis edytorski]

bez pół się zginać (gw.) — kłaniać się nisko; bez (gw.) — przez. [przypis edytorski]

bez pochyby — ani chybi, niechybnie; na pewno. [przypis edytorski]

bez pochyby (daw.) — na pewno. [przypis edytorski]

bez pochyby (daw.) — niechybnie, na pewno. [przypis edytorski]

bez pochyby (daw.) — niewątpliwie. [przypis edytorski]

bezpole, bezkrzewie, bezlesie — neologizmy oznaczające w kolejności przestrzeń bez pól, krzewów i lasów. [przypis edytorski]

bez pomocy oczu — tj. nie patrząc przed siebie. [przypis edytorski]

Bezpośrednią przyczyną wojny rzymsko-żydowskiej było też niedopuszczenie pomnika Cezara do Świątyni w Jerozolimie — bezpośrednią przyczyną buntu przeciw władzy Rzymian, który przekształcił się w wojnę, była reakcja rzymskiego namiestnika na prowokację religijną jednego z miejscowych Greków przed budynkiem synagogi w mieście Cezarei, gdzie Grecy i Żydzi od dawna byli skonfliktowani, oraz zabranie przez namiestnika dużej kwoty ze skarbca świątynnego w Jerozolimie, rzekomo na potrzeby cesarza (Józef Flawiusz, Wojna żydowska II 14). [przypis edytorski]

bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka,nagle. [przypis edytorski]

bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka, nagle. [przypis edytorski]

bez postanku — nieustannie. [przypis edytorski]

bezpożyteczny — dziś: bezużyteczny. [przypis edytorski]

bezpożytek (neol.) — coś, co jest niepożyteczne. [przypis edytorski]

bezprawa — dziś raczej: bezprawna. [przypis edytorski]

bez pretensji — tu: bezpretensjonalnie, skromnie, prosto. [przypis edytorski]

bezprizorni (z ros. lp: беспризорный, biesprizorny) — potoczne określenie bezdomnych dzieci żyjących na ulicy w Rosji, najczęściej pozostających w konflikcie z prawem. [przypis edytorski]

bezprizornyj (ros. беспризорный) — pozbawiony opieki, nadzoru. [przypis edytorski]

Bez przestanku — bezustannie. [przypis edytorski]

bez przestanku (daw.) — bez przerwy. [przypis edytorski]

bezprzestannie — bez ustanku. [przypis edytorski]

bezprzestannie (daw.) — nieustannie. [przypis edytorski]

bezprzestannie — dziś: nieustannie. [przypis edytorski]

bezprzeszkoda (neol.) — coś, co nie stawia żadnych przeszkód. [przypis edytorski]

bez przygany (starop.) — nienagannie. [przypis edytorski]

bezprzytomnie — dziś: nieprzytomnie. [przypis edytorski]

bez rachunku (daw.) — bez przemyślenia. [przypis edytorski]

bezrdzenny — tu: bezsensowny, bezproduktywny, bezużyteczny. [przypis edytorski]

bez (reg.) — przez. [przypis edytorski]

bezrówny (daw.) — niemający nikogo a. niczego równego sobie; niezrównany. [przypis edytorski]

bezrobota (neol.) — brak pracy. [przypis edytorski]

bezrok — rok następny. [przypis edytorski]

bezruchy (neol.) — nieruchomy; pozostający bez ruchu. [przypis edytorski]

bezrządny (daw.) — anarchiczny; nieporządny; nierządny. [przypis edytorski]

bezśledny — taki, w którym nie można kogoś wyśledzić. [przypis edytorski]

bezsensowy — dziś popr.: bezsensowny. [przypis edytorski]

bezsiła — bezsilność. [przypis edytorski]

bezsilném — dziś popr. forma N. lp: bezsilnym. [przypis edytorski]

bezsilny — tu: zmęczony. [przypis edytorski]

bezsłowy — dziś popr. bezsłowny a. milczący. [przypis edytorski]

bez sprawy (daw.) — bez przygotowania. [przypis edytorski]

bez sprosu (ros. biez sprosa) — bez pozwolenia. [przypis edytorski]

bezsumienny (neol.) — pozbawiony sumienia. [przypis edytorski]

bezsumienny — nie mający sumienia; nieetyczny w postępowaniu. [przypis edytorski]

bez swojej obrazy — sam nie ponosząc uszerbku. [przypis edytorski]

bez ten cas (gw.) — przez ten czas. [przypis edytorski]