Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6273 przypisów.
ócz (daw.) — dawna forma D. l.mn., dziś: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw.) — dziś: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw.) — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw.) — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw.) — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]
ócz — daw. forma D.lm; dziś: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw.) — forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
ócz (daw. forma) — dziś N.lm: (z) oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr. D. l.mm.: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr. forma D.lm: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]
ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]
ócz (przestarz.) — dziś D. lm: oczu. [przypis edytorski]
ὁδὸς ἄνω κάτω μία (gr.) — urwane zdanie przypisywane Heraklitowi, pełna sentencja brzmi ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή i można ją tłumaczyć jako: „droga w górę i droga w dół są tą samą drogą”. [przypis edytorski]
øre — drobna moneta skandynawska. [przypis edytorski]
ósemka — jedna z figur tańca. [przypis redakcyjny]
ósma godzina — licząc wg. daw. miary, od wschodu słońca, około pierwszej po południu. [przypis edytorski]
ósma światłość — Seweryn Boecjusz, przyjaciel osobisty i w poufnych żyjący stosunkach z osrogockim królem Teodorykiem, który go potem do więzienia wtrącił i śmiercią głodową umęczył. W więzieniu pisał swoje sławne dzieło: De Consolatione (Dante lubił je często czytać, a piękniejsze z niego maksymy i zdania powtarzał z pamięci i kilka z nich w tekście Boskiej Komedii zacytował). Boecjusza prochy spoczywają w Pawii, w kościele św. Piotra, nazywanym Ciel Aureo. [przypis redakcyjny]
ósma sfera gwiazd — Niebo ósme, sfera gwiazd stałych. [przypis redakcyjny]
ósma szczęśliwość — osiem błogosławieństw, Mt 5, 1. [przypis tłumacza]
ósmego dnia miesiąca Dios — Dios, listopad; w roku dwunastym panowania Nerona: rok 66 n.e. [przypis tłumacza]
ósmy brat śpiący — odniesienie do ludowej legendy o Siedmiu Braciach Śpiących, nawiązującej do przepowiadania pogody. [przypis edytorski]
ôte-toi, que je m'y mette (fr.) — usuń się, bo ja chcę zająć twoje miejsce; wynoś się, daj mi robić swoje. [przypis edytorski]
ów artykuł [Artura Górskiego] właśnie ustalił nazwę Młoda Polska, wpisał ją do roczników literatury — J. Lorentowicz, Młoda Polska, t. I, s. 19. [przypis autorski]
Ów bóstwo uwięził w geometrycznej formule — być może aluzja do Pitagorasa (ok. 572–ok. 497 p.n.e.), greckiego filozofa, matematyka i mistyka. [przypis edytorski]
ów burzliwy — u Dindorfa δεινότατος; tłumaczę przez burzliwy, acerrimus, streitbarer (Cl.) [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
ów chrzestny syn (baptizatus filius spiritalis) — Gniewomir, o którym mówi następnie [kronikarz] w rozdziale 47. [przypis tłumacza]
ów cień, co zbłądził wielkim ustępstwem — Papież Klemens V. Ustąpił on 1294 r. stolicy świętej Bonifacemu VIII, którego Dante z powodów politycznych jak najgoręcej nienawidził. [przypis redakcyjny]
Ówcześnie wykonywanie utworów muzycznych określane było jako exécution; por. M. F. Makeen, From „Communication in Public” to „Communication to the Public”; An Examination of the Authors's Rights of Broadcasting, Cabling, and the Making Available of Works to the Public Under the Copyright Laws of the USA, the UK, and France, King's College 1999, https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/files/2932667/392285.pdf, (dostęp 16.02.2014), s. 88; D. Lefranc, The metamorphosis of contrefaçon in French copyright law, [w:] Copyright and Piracy: An Interdisciplinary Critique, red. L. Bently, J. Davis, J. C. Ginsburg, Cambridge 2010, s. 66. [przypis autorski]
ówczesnego dziedzica w Zarzekowicach, śp. Wojnarowskiego — Edmund Wojnarowski, właściciel małego dworku w Zarzekowicach nad Wisłą, tuż pod Sandomierzem, był bardzo uczynny dla okolicznej ludności i miłosierny. Jako znający się na praktyce lekarskiej udzielał on bezpłatnie porady chorym i lekarstw z własnej domowej apteczki. Stąd to przez okoliczną, ubogą ludność zawsze był oblegany. Umarł samotnie, tak jak żył, nie pomnę jednak, którego roku. Ale wdzięczna o nim pamięć w okolicy żyje po dziś dzień. Z dworku jego w Zarzekowicach dziś już śladu nie ma. [przypis autorski]
ówczesny dyktator — niewymieniony z imienia u Plutarcha, wg Liwiusza był to Aulus Postumius Albus, który otrzymał przydomek Regillensis. [przypis edytorski]
ówdzie — tam [przypis edytorski]
ówdzie — tam. [przypis edytorski]
ów hellenista o imieniu i mózgu ptasim — mésange znaczy: sikora. [przypis redakcyjny]
Ów jeden jedyny, co życie w mogilne znów wnosił ukrycie — Asklepios, genialny lekarz mityczny, który według podania przywrócił do życia zmarłego i za to został strzaskany piorunem Zeusa. Potem był czczony jako bóg-lekarz. [przypis redakcyjny]
ów, który stękał — według legendy, Aleksander Macedoński, podbiwszy prawie cały znany ówcześnie świat, narzekał, że nie ma z kim wojować. O „niezmiernych żądzach” Aleksandra czytamy w wierszu Krasickiego Do księdza plebana: „Ów głupi, co świat posiadł, a posiadłszy płacze, / Bo już nie miał co posiąść! Niechby Jowisz zatem, / Chcąc go więcej szczęśliwym czynić i bogatym, / Stworzył jeszcze świat drugi, a właśnie dla niego, / Posiadłby go i płakał, iż nie masz trzeciego.” (I. Krasicki, Pisma wybrane, t. II, s. 139–140). [przypis redakcyjny]
ów mądry filozof wyłupił sobie oczy (…) — Demokryt; por. Cicero, (O granicach dobra i zła, V, 29); ale Cycero podaje fakt ten jako niepewny, a Plutarch wręcz mu przeczy (O ciekawości, 11). [przypis tłumacza]
ów Molier z Pont-Neuf nie pociąga mnie wcale, a cóż dopiero prawdziwy Molier, nie umiejący kopać wesoło — mówi to ksiądz. [przypis autorski]
Ów okrutny cesarz rzymski powiadał (…) iż pragnie, by czuli śmierć — cesarz Kaligula, por. Swetoniusz, Gajus Kaligula, 30 [w:] Żywoty cezarów. [przypis edytorski]
ów, owa, owe — ten, ta, te. [przypis edytorski]
ów, owa — ten, ta. [przypis edytorski]
ów, owego — ten, tego. [przypis edytorski]
ów posłaniec — goniec, który według legendy przebiegł ok. 40 km z Maratonu do Aten z wieścią o zwycięstwie, po czym zmarł z wyczerpania; wydarzenie to było inspiracją dla powstania współczesnego biegu maratońskiego. [przypis edytorski]
ów sobór był bardzo niezgodny, z przyczyny zabiegów i ambicyj o pierwsze miejsce — Spory te o pierwszeństwo miejsca między posłami znane są z historii soboru; jak również obecność w mieście 75 pasztetników, 250 piekarzy papieża i kardynałów etc. etc. [przypis tłumacza]
ów starożytny bóg (…) obyczaj miejsca, gdzie przynależy — Apollo (patrz: Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie, I, 3, 1). [przypis tłumacza]
ów tajemniczy powiew, który zwykł był poprzedzać odrętwienie — Aura epileptica. [przypis autorski]
ówten (daw.) — tamten. [przypis edytorski]
ówten, ówta (starop.) — tamten, tamta. [przypis redakcyjny]
ów — ten. [przypis edytorski]
ówten (starop.) — tamten. [przypis redakcyjny]
ów wspaniały wstęp do bardzo niedostatecznego „Traktatu o poprawie rozumu”, który mogę zarazem polecić jako najskuteczniejszy ze znanych mi środków do uspokojenia nawałnicy wzruszeń — Schopenhauer, Die Welt als Wille und Vorstellung, § 68, ed. Grisebach (Reclam) I, 494. [przypis tłumacza]
ów zanik indywidualności (o ile ona istniała) na rzecz wierności wspólnym nakazom uczuciowym świadczy o sile modernizmu (…) Powszechnie dorabiano sobie (…) postawę dusz silnych i rozczarowanych — por. Z. Dębicki Ekstaza, Lwów 1898, s. 57, 67, 99–100; Noce bezsenne, Lwów 1900, s. 81; E. Słoński Noc, Warszawa 1902, s. 29, 41–52; S. Brzozowski Nim serce ucichło, Warszawa 1910, s. 30; W. Korab-Brzozowski Dusza mówiąca, Warszawa 1910, s. 47, 58; T. Miciński W mroku gwiazd, Kraków 1902, s. 33; W. Lieder Poezje, Kraków 1889, I, s. 59; A. Lange Poezje, II, s. 3; M. Srokowski Chore sny, Lwów 1899, s. 22; J. Sten Poezje, Warszawa 1899, s. 31; J. Żuławski Poezje, s. 118; K. Sterling Nastroje, Warszawa 1900, s. 10; J. Wroczyński Gawoty gwiezdne, Lwów 1905, s. 51–52. Wszyscy ci poeci na swój sposób powtarzają argumentację, która w pisanych szpilką na bibułce wierszykach Dębickiego brzmi następująco:
(Ekstaza, 99–100). [przypis autorski]οὐδὲν πλείων ὁ πᾶς χρόνος φαίνεται οὕτω δὴ εἶναι ἢ μία νύξ (gr.) — (bo) całkowita suma czasu jest zatem niczym jedna noc; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]
Οὐ γὰρ ἂν πώποτε εἴδεν… (gr.) — Oko nie zobaczy słońca, póki samo nie stanie się słoneczne (Plotyn, Enneady I 6); ciąg dalszy brzmi: dusza nie zobaczy piękna, póki sama nie stanie się piękna. [przypis edytorski]
Οὐ γὰρ (…) ἔαυτον — Herodot, Dzieje, VII, 10. [przypis tłumacza]
οὐρῆας μὲν πρῶτον (muły naprzód) — Homer, Iliada I 50. [gdzie mowa o tym, że Apollo, mszcząc się za zniewagę wyrządzoną przez Achajów, niosącymi zarazę strzałami z łuku poraził najpierw muły i psy; krytycy podnosili, że w pierwszej kolejności powinien przecież zaatakować ludzi; red. WL] [przypis tłumacza]
ω Ζευ, τι μου δρασαι (gr.) — o Zeusie, cóż mi uczyniłeś. [przypis edytorski]
o a Bialalenka, o vero a Pencheri — o Białołęce już była mowa; Pęchery, wioska w pow. grójeckim, kilkadziesiąt km. na południe od Warszawy. [przypis autorski]
o abominacji, desolacji — abominacja (z łac.): rzeczy wstrętne; desolacja (z fr.): spustoszenie. [przypis redakcyjny]
o Adamie ieżeli miał wlaną umieiętność i tak był stworzony iak my, którzy się rodziemy — nauczyciele umieiętności lekarskiey Akademii Douay [w roku] 1745 wydali zagadnienie: Utrum Adamoes habuerit umbilicum. [przypis autorski]
o Adamie — Mickiewiczu. [przypis redakcyjny]
Oakland — miasto na wsch. brzegu Zatoki San Francisco, zał. 1852. [przypis edytorski]
Oannes — bóstwo chaldejskie, pół-człowiek, pół-ryba. Oannes wyszedł z fal Morza Czerwonego, aby nauczyć świeżo stworzony świat sztuk i rolnictwa. [przypis tłumacza]
Oannes (mit.) — rybokształtna istota, która wg zhellenizowanego kapłana i historyka babilońskiego Berossusa (III w. p.n.e.) miała mieszkać w głębinach Zat. Perskiej i wynurzając się z morza, nauczać ludzi różnych umiejętności. [przypis edytorski]
o aresztowaniu pana de Chateaubriand — Chateaubriand został oskarżony o udział w spisku przeciwko królowi Ludwikowi Filipowi i z tego powodowu aresztowany w 1832 r. [przypis edytorski]
Oaristys — tytuł idylli aleksandryjskiej, którą naśladował André Chénier. [przypis redakcyjny]
o artykule „Genewa”, który d'Alembert zamieścił w Encyklopedii — w siódmym tomie Encyklopedii, wydanym w październiku 1757. [przypis edytorski]
oazis — Oasis, staroegipska miejscowość o bujnej roślinności, por. oaza. [przypis edytorski]
oazów — dziś popr. forma D. lm: oaz. [przypis edytorski]
O Baal Tammuz!… o Baaleth!… o Astoreth! — wielkie bóstwa czczone przez Fenicjan. Baal (hebr.) — dosł.: Pan, tytuł bóstw używany również w zastępstwie imienia głównego boga ludów zachodniosemickich (Palestyny, Fenicji, Syrii), władcy świata, boga burzy i deszczu; Tammuz — starożytny mezopotamski bóg umierającej i odradzającej się przyrody, którego kult rozpowszechnił się na Bliskim Wschodzie; Baaleth (hebr.) a. Baalat — Pani, tytuł bogini Astarte jako głównego bóstwa fenickiego miasta Byblos; Astoreth (hebr.) a. Astarte, a. Asztarte — zachodniosemicka bogini miłości, płodności i wojny, królowa niebios, utożsamiana z mezopotamską boginią Isztar. [przypis edytorski]
obaczać (starop.) — uważać. [przypis redakcyjny]
Obacz anegdoty o pani d'Houdetot i panu de Saint-Lambert — Pamiętniki pani d'Epinay, o ile mi się zdaje, albo Marmontela; [pani d'Houdetot, Saint-Lambert: Elisabeth d'Houdetot, szwagierka pani d'Épinay, znana jest z długotrwałego, bo 50-letniego związku z poetą Saint-Lambertem. Rousseau poświęca jej wiele miejsca w swoich Wyznaniach; przyp. red.]. [przypis autorski]
Obacz dwory w Madrycie (…) to dochodzi do szału — patrz podróż po Hiszpanii p. Semple; wierny obraz. Znajdziecie u niego opis bitwy pod Trafalgarem słyszanej z daleka, który zapamiętacie. [przypis autorski]
obaczę listek krzewu różanego oząbkowany drobno — Rysunek liścia róży. [przypis redakcyjny]
obaczemy — dziś popr. forma: obaczymy; zobaczymy. [przypis edytorski]
obaczemy, zapał, trwogali przeważa — zobaczymy, czy przeważa zapał czy trwoga. [przypis edytorski]
obaczny — uważny, spostrzegawczy, biorący wszystko pod uwagę. [przypis edytorski]
obaczony (daw.) — zobaczony, ujrzany. [przypis edytorski]
obaczony (starop.) — zobaczony, spostrzeżony. [przypis edytorski]
ob[acz] Romantyczność — słowa te wskazują na łączność postaci Dziewczyny z Karusią rozpaczającą w Romantyczności po śmierci kochanka. [przypis redakcyjny]
obacz się! — sens: zobacz, co robisz! [przypis edytorski]
obacz się (starop.) — tu: opamiętaj się. [przypis edytorski]
obaczyć (daw.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]
obaczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]
obaczyć (daw.) — zobaczyć, spostrzec. [przypis edytorski]
obaczyć — dziś: zobaczyć. [przypis edytorski]
obaczyć się (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]
obaczyć się (starop.) — upamiętać [się; opamiętać się, powściągnąć się]. [przypis redakcyjny]
obaczyć się — tu: dojść do zmysłów. [przypis edytorski]
obaczyć — tu: przewidzieć. [przypis redakcyjny]
obaczyć — tu: przyjść do siebie. [przypis redakcyjny]
obaczyć — zobaczyć, spostrzec, zauważyć. [przypis edytorski]
obaczym — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: obaczymy (zobaczymy). [przypis edytorski]
obaczy się (starop.) — spostrzeże [się], upamięta [się]. [przypis redakcyjny]
obaczyszli to (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli obaczysz to; jeśli to zobaczysz, spostrzeżesz. [przypis edytorski]
obaczywane (starop.) — uważane. [przypis redakcyjny]
obaczywszy (starop.) — [tu:] poznawszy. [przypis redakcyjny]
