Przypisy

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany wobec kobiet. [przypis edytorski]

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany wobec kobiet, skrócona forma zwrotu „jej miłość”. [przypis edytorski]

jejmość (daw.) — tytuł grzecznościowy używany w odniesieniu do szlachcianek, pani. [przypis edytorski]

jejmość (przestarz.) — pani. [przypis edytorski]

jejmościanka — skrót od: jej miłość panna. [przypis edytorski]

jej nizacz nie macie (starop.) — za nic ją macie. [przypis edytorski]

jej ratował (starop.) — dziś: ją ratował (B. zamiast D.). [przypis edytorski]

jej tej straty nic nie zastąpi (…) kiedy mi tęskno, zimno między ludźmi — Julian Klaczko, Korespondencya Mickiewicza (studium), Paryż–Berlin 1861, s. 54. [przypis edytorski]

je jure (fr.) — przysięgam. [przypis edytorski]

Jej Wdzięcznego Majestatu — właśc. Jej Miłościwej Wysokości (ang. Her Gracious Majesty), tj. brytyjskiej królowej Wiktorii (1819–1901). [przypis edytorski]

jej własny ojciec — Ikarios. [przypis edytorski]

jej woła, jej płacze, jej prosi (starop.) — dziś: ją woła, z jej powodu płacze, o nią prosi. [przypis edytorski]

jejże — przykład konstrukcji z partykułą wzmacniającą -że; znaczenie: właśnie jej. [przypis edytorski]

Jekaterynburg — miasto w azjatyckiej części Rosji, leżące po wschodniej stronie środkowego Uralu; ok. 400 km na wsch., od Permu; zał. w 1723, nazwane na cześć cesarzowej Katarzyny I, żony imperatora Piotra I Wielkiego. [przypis edytorski]

Jekaterynburg — miasto w azjatyckiej części Rosji, leżące po wschodniej stronie środkowego Uralu, zał. w 1723, nazwane na cześć cesarzowej Katarzyny I, żony imperatora Piotra I Wielkiego. [przypis edytorski]

jeko (starop.) — jak; tu: gdy, skoro. [przypis edytorski]

Jelačić, Josip (1801–1859) — chorwacki generał monarchii Habsburgów, ban Chorwacji i Sławonii, zwolennik iliryzmu; tłumił rewolucję w Wiedniu i powstanie węgierskie 1848–1849 (dowodził armią przeciwko Józefowi Bemowi). [przypis edytorski]

Je l'aime, je l'aime! (fr.) — Ja ją kocham, kocham! [przypis edytorski]

jelce — właśc. jelec, element rękojeści broni białej stanowiący osłonę dla ręki. [przypis edytorski]

je le dis froidement (fr.) — mówię to na chłodno. [przypis edytorski]

je le jure (fr.) — przysięgam. [przypis edytorski]

Jeleński, Jan (1845–1909) — polski dziennikarz i publicysta. Wydawał tygodnik „Rola”. Bronił nacjonalistycznych wartości polskich oraz kościoła rzymskokatolickiego. [przypis edytorski]

Jeleń właśc. Jelonek — niewielkie jezioro w obrębie Gniezna. [przypis edytorski]

Jelenka (białorus.) — Helenka. [przypis edytorski]

Je le sais: il est rare… (fr.) — Wiem: rzadko słynni tancerze lubią kobiety. Poza tym sam taniec ma w sobie coś kobiecego. Trudno mi to wyjaśnić po francusku. Rangopal też jest homoseksualistą. Czytałem jego listy miłosne, listy bardzo naiwne i bardzo piękne, skierowane do mojego… do jednego z moich przyjaciół. [przypis edytorski]

Je les ménageais (fr.) — oszczędzałem je, traktowałem z wyrozumiałością. [przypis edytorski]

jele (starop.) — tu: które, jakie. [przypis edytorski]

Jelikoński — właśc. Helikoński (od siedziby Muz). [przypis edytorski]

jelitów — dziś popr. forma D. lm: jelit. [przypis edytorski]

Jellenta, Cezary (1861–1935) — krytyk literacki i artystyczny, pisarz, publicysta; autor m.in. studium Juliusz Słowacki dzisiaj (1900). [przypis edytorski]

Jellenta, Cezary (1861–1935) — pierwotnie Napoleon Hirschband, pisarz, krytyk literacki, publicysta; redaktor „Ateneum”. [przypis edytorski]

Jellenta, Cezary (1861–1935) — pisarz oraz krytyk literacki i artystyczny. [przypis edytorski]

Jellenta, Cezary, właśc. Napoleon Hirszband (1861–1935) — krytyk literacki, współpracownik krakowskiego „Życia”. [przypis edytorski]

Jelski, Ludwik (1785–1843) — polski oficer, działacz polityczny; uczestnik kampanii napoleońskich, pierwszy prezes Banku Polskiego (1828), uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]

Jelski, Ludwik — polski wojskowy epoki wojen napoleońskich; od 1813 kapitan 16. pułku piechoty; przyjaciel Aleksandra Fredry. [przypis edytorski]

Jemand mußte mitnehmen (niem.) — ktoś musiał zabrać. [przypis edytorski]

jem (daw.) — dziś: im. [przypis edytorski]

jem (daw.) — im. [przypis edytorski]

jem — dziś popr.: im. [przypis edytorski]

Je me les sers moi-même, avec assez de verve… (fr.) — Wybaczam, po przyjaźni, sobie, gdy je głoszę, / Lecz wara!… z ust innego żadnych drwin nie znoszę!… (Edmond Rostand, Cyrano de Bergerac, akt I scena 4, tłum. W. Zagórski). [przypis edytorski]

je m'en fiche (fr.) — mam to w nosie. [przypis edytorski]

Je m'en fiche! (fr.) — mam to w nosie. [przypis edytorski]

je m'en fiche (fr.) — nie obchodzi mnie to; nie dbam o to; mam to gdzieś. [przypis edytorski]

je m'en fiche (fr.) — nie obchodzi mnie to. [przypis edytorski]

je m'en fous! (fr.) — nie dbam o to; gwiżdżę na to. [przypis edytorski]

Jemenici — Żydzi pochodzący z Jemenu, należący do wspólnoty religijnej różniącej się tradycjami od dwu gł. grup europejskich: sefardyjczyków i aszkenazyjczyków. W latach 1919–1948 do Palestyny napłynęło ok. 15 tys. imigrantów z Jemenu. W latach 1949–50 większość pozostałej żydowskiej ludności Jemenu z powodu prześladowań arabskich została przetransportowana do Izraela. [przypis edytorski]

je m'en moque, je m'en fiche (fr.) — nie obchodzi mnie to, nie dbam o to. [przypis edytorski]

je me verrai, je me lirai, je m'extasierai et je dirai: Possible, que j'aie eu tant d'esprit? (fr.) — będę się widzieć, będę siebie czytać, będę wpadać w ekstazę wobec siebie i będę mówić: Czy to możliwe, żebym miała tyle błyskotliwego rozumu? [przypis edytorski]

jem (gw.) — im. [przypis edytorski]

jemi (daw.) — nimi. [przypis edytorski]

jemiełuszka — jemiołuszka, niewielki ptak wędrowny. [przypis edytorski]

jemiołucha — gatunek ptaka wędrownego. [przypis edytorski]

jemiołuszka — niewielki ptak wędrowny. [przypis edytorski]

jemi (starop. forma) — nimi. [przypis edytorski]

jemi (starop.) — nimi. [przypis edytorski]

jem (starop. forma) — dziś C.lm: im. [przypis edytorski]

jem (starop. forma) — dziś N.lp: nim (tu: mieczem). [przypis edytorski]

jem (starop. forma) — im. [przypis edytorski]

jem (starop.) — nim. [przypis edytorski]

jemu gwoli (daw.) — ze względu na niego. [przypis edytorski]

jeńcem wojennym chciał się mieniać — chciał wymienić jeńców wojennych. [przypis edytorski]

jeństwo — niewola. [przypis edytorski]

jenaczej — dziś popr.: inaczej. [przypis edytorski]

jen a. jenże (daw.) — ten, który. [przypis edytorski]

jen (daw.) — który. [przypis edytorski]

Je ne crois rien, je ne crains rien, je n'aime rien (fr.) — w nic nie wierzę, niczego się nie boję, niczego nie kocham. [przypis edytorski]

je ne me connais pas de chose de ce nom (fr.) — nie znam niczego o tej nazwie (nazwisku). [przypis edytorski]

je n'en puis plus (fr.) — nie mogę już dłużej; nie mogę już tego znieść. [przypis edytorski]

je n'en sais rien (fr.) — nic o nich nie wiem. [przypis edytorski]

je n'en vois la nécessité (fr.) — nie widzę konieczności. [przypis edytorski]

je ne peux pas boire (fr.) — nie piję. [przypis edytorski]

Je ne puis rien nommer, si ce n'est par son mon… (fr.) — Nie mogę niczego nazwać inaczej niż jego nazwą, kota nazywam kotem, Roleta nicponiem (z wiersza francuskiego poety Nicolasa Boileau (1636–1711): Satyry, I, 57). [przypis edytorski]

jenerałbas, dziś generałbas (muz.) — basso continuo; tu: instrument grający akompaniament w niskiej tonacji. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — dziś popr.: generał; tu ogólnie: dowódca. [przypis edytorski]

jenerał (daw.) — generał. [przypis edytorski]

jenerał (daw) — generał. [przypis edytorski]

jenerał — dziś: generał. [przypis edytorski]

jenerał — dziś popr.: generał. [przypis edytorski]

jenerałem — dziś: generałem. [przypis edytorski]

jenerał — generał. [przypis edytorski]

jenerał Miller — Burchard Müller von der Lühnen (1604–1670), szwedzki wojskowy, generał, uczestnik m.in. wojny trzydziestoletniej, II wojny północnej i wojny polsko-szwedzkiej. [przypis edytorski]

jeneralną — archaizm; dziś: generalną. [przypis edytorski]

jeneralność — generalność; dowództwo. [przypis edytorski]

jeneralny (daw.) — generalny. [przypis edytorski]

jeneralny — dziś: generalny. [przypis edytorski]

jeneralny — dziś popr.: generalny. [przypis edytorski]

jener Kraft — Die stets das Böse will, und stets das Gute schafft… (niem.) — owej siły, która wciąż pragnąc złego, wciąż czyni dobro; słowa wypowiadane przez Mefistofelesa w I części Fausta Goethego. [przypis edytorski]

jenerolas — generolas. [przypis edytorski]

Je ne sais pas bien (…) Cinque, six (fr.) — Nie wiem dokładnie. Pięć, sześć. [przypis edytorski]

Je ne sais pas, mais (fr.) — Nie wiem, ale. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.: nie wiem co) — coś nieokreślonego, ale wyraźnie zauważalnego; najczęściej: szczególne wrażenie (głównie pozytywne), jakie wywiera dana osoba. [przypis edytorski]

Je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co; nieokreślona jakość a. zaleta. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co. [przypis edytorski]

je ne sais quoi (fr.) — nie wiem co; tu: nie wiem czym. [przypis edytorski]

Jenialkiewicz, Ambroży — główny bohater komedii Aleksandra Fredry Wielki człowiek do małych interesów: galicyjski szlachcic, przekonany o własnym talencie organizatorskim, ma genialne plany i pomysły i we własnym mniemaniu realizuje je z powodzeniem, jednak w rzeczywistości kończą się porażką; jego nazwisko zostało utworzone od przymiotnika jenialny (daw.: genialny). [przypis edytorski]

Jenike, Ludwik (1818–1903) — publicysta, współzałożyciel i redaktor „Tygodnika Ilustrowanego”. [przypis edytorski]

Jenisej — rzeka środkowej Syberii w azjatyckiej części Rosji, jedna z największych rzek Azji i świata. [przypis edytorski]

jeniusz (przestarz.) — geniusz; wybitny umysł. [przypis edytorski]

jen mi się zstał (starop.) — który przydarzył mi się. [przypis edytorski]

jeno co (gw.) — tylko że. [przypis edytorski]